دشت سهرین مامن آهوی ایرانی
منطقه «دشت سهرین»، در فاصله 15 کیلومتری شمال غرب زنجان قرار دارد این دشت زیبا با وسعتی بیش از سی هزار هکتار در قسمت شمال شهر زنجان و تنها مأمن آهوان شمال غرب کشور است. در این دشت با چشمان غیر مسلح نیز می توان اعمال و نحوه زندگی آهوان را مشاهده کرد.
علاوه بر این محوطه طبیعی و منطقه آبگرم سهرین، دارای آثار تاریخی متعددی نیز هست که از آن جمله می توان به ارگ تاریخی سهرین، حمام قدیم دشت سهرین اشاره کرد.
دشت آهو خیز سهرین قسمتی از منطقه حفاظت شده سرخ آباد است که یکی از مناطق با ارزش ایران محسوب می شود، عرض متوسط این دشت ده تا دوازده کیلومتر و متوسط ارتفاع آن ۱۶۵۰ متر و شیب متوسط دشت سهرین دو تا سه درصد به سمت جنوب غربی است، این دشت جزء یکی از دشتهای مهم استان زنجان است که در جذب و جلب گردشگران داخلی و خارجی تاثیر گذار است.
این اکو سیستم دشتی در گذشته از نظر اکولوژیکی به عنوان یک زیستگاه تابستانی و مهاجرتی برای آهوان محسوب می شد و این حیوانات به طور پراکنده از خردادماه تا آذرماه هر سال در این منطقه دیده می شوند اما به علت توسعه راهها، خطوط انتقال برق و گاز و توسعه شهرها و مراکز مسکونی، روند گذر آهوان را مختل و اثرات سوء خود را نمایان ساخت و لزوم حفاظت این منطقه اجتناب ناپذیر شد و در نهایت در بهمن 57 با مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست در قالب بخشی از منطقه حفاظت شده سرخ آباد تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفت.
مهمترین گونه‌های گیاهی منطقه را پیچک، تاتوره، گون، خارشتر، ریش‌بز، گز، درمنه‌دشتی، بومادران، بابونه، کاکوتی، کاروانکش، درمنه ، کلاه میرحسن، یولاف ،ختمی، زرشک، ارغوان، داغداغان، شیرین‌بیان، گلپر و بید تشکیل می‌دهند.
در ارتفاعات این دشت نیز قارجهای خوراکی (دنبلان )، ریواس، کنگر، کاکوتی ، آویشن و برخی دیگر از گیاهان که مصارف خوراکی و دارویی دارند می روید که همه ساله تعدادی از ساکنین اطراف را برای جمع آوری این گیاهان به خود جذب می‌کند.
منطقه حفاظت شده سرخ آباد دارای پنج جامعه گیاهی درختان و درختچه ها، گون ها و بوته ها، گندمیان و شبه گندمیان و جو، فوربها و پهن برگها و بالشتکی ها است که علاوه بر این موارد، ۴۰۰ گونه گیاهی نیز در این منطقه شناسایی شده است.
منطقه سرخ آباد شامل حیوانات وحشی و پرندگان بسیاری از جمله آهو، بز، خوک، پلنگ، خرس، خرگوش، گرگ، روباه، لاک پشت و ۱۴ گونه خزنده و مار است.انواع پرندگان منطقه سرخ آباد را کبک دری، تیهو، کبک، کلاغ، کرکس، عقاب طلایی، زنگوله بال، باقری قره، جغد، سهره، انواع مرغابی و پرندگان شکاری تشکیل می دهند.
از آبزیان نیز می‌توان به انواع دوزیستان و ۶ گونه ماهی اشاره کرد.منطقه حفاظت شده سرخ آباد با توجه به وسعت و پوشش گیاهی و جانوری گوناگون به عنوان یکی از مهمترین زیستگاههای حیات وحش استان محسوب شده و یکی از مراکز جلب گردشگر به شمار می‌آید.
منطقه حفاظت‌شده و پناهگاه حیات‌وحش انگوران:
منطقه حفاظت‌شده و پناهگاه حیات‌وحش انگوران در شمال غرب کشور در ناحیه‌ای کوهستانی در رشته جبال زاگرس قرار گرفته است. این منطقه در جنوب غرب استان زنجان در مرز سه استان آذربایجان شرقی و غربی و کردستان واقع شده و از نظر تقسیمات کشوری قسمت عمده ای از شمال، شرق و جنوب آن در دو بخش انگوران و ماهنشان و قسمتی از جنوب غرب منطقه در بخش افشار شهر تکاب در استان آذربایجان غربی قرار گرفته است.
منطقه حفاظت شده انگوران در مساحتی معادل ۹۰ هزار هکتار و پنهاگاه حیات وحش انگوران با مساحت۳۵ هزار هکتار، دارای انوع پوشش گیاهی بوته ها و درختچه ها، فوربها و پهن برگها و گندمیان و شبیه گندمان است.براساس مطالعات انجام شده، ۲۹ گونه بوته و درختچه، ۹۶ نوع علفی‌های پهن برگ و ۴۶گونه گرامینه و شبه گرامینه در محدوده مورد مطالعه وجود دارد.همچنین تعداد ۳۳ گونه پستاندار، ۱۰۷ گونه پرنده، ۲۳ گونه خزنده، هشت گونه آبزی، هفت گونه دوزیست و ۷۸ گونه حشرات هوازی و خاکزی حیات وحش این منطقه را تشکیل می‌دهند.پستانداران عمده این منطقه عبارت از قوچ و میش، کل و بز، خوک، خرس، سیاه گوش، گرگ، روباه، شغال و خرگوش هستند.
همچنین برخی از پرندگان آبزی، بومی منطقه بوده و مهاجرت نمی‌کنند که می توان از این میان به آنقوت، تنجه و چنگر واشاره کرد. بعضی از مرغابی‌ها، لک‌لک سیاه، فلامینگو، قو، درنا و پلیکان از پرندگان مهاجری هستند که در بین سایر پرندگان از اهمیت برخوردارند. از سایر پرندگانی که در این منطقه و جود دارند می توان به کبک دری، کبک معمولی، کبک چیل، باقری‌قره- قمری و فاخته اشاره کرد.
مار، مار آبی، آگاما،جکو یا مارمولک، گونه خاصی از لاک پشت ها از جمله خزندگان و دوزیستانی هستند که در این منطقه زیست می کنند.کپور، سس، سیاه کولی، زردپر یا سرخ پر، سیم، اسپله، ماشگ ماهی از انواع ماهیانی که می توان در منطقه حفاظت شده انگوران و مشاهده کرد.
